pytać się
  • przyjaciel jako rzeczownik odmieniający się nietypowo

    27.12.2023
    27.12.2023

    Dzień dobry,

    mam pytanie o odmianę rzeczownika przyjaciel w liczbie mnogiej. Czy nie można byłoby jako formę wariantywną dopuścić odmianę: przyjacieli, przyjacielom, przyjacielami, przyjacielach? Obecne formy, które uważa się za jedynie poprawne, są nieregularne i — moim zdaniem — pretensjonalne. Czy nie wystarczy dobra wola jezykoznawców, żeby uznać tę drugą odmianę za równie poprawną i tym samym ułatwić życie użytkownikom polszczyzny?

  • Spotkajmy się na stacji metra „Wilanowska”
    4.07.2018
    4.07.2018
    Szanowni Państwo,
    parę lat temu zadałem pytanie: https://sjp.pwn.pl/poradnia/haslo/nazwy-stacji-metra;15446.html i do dziś nie jestem usatysfakcjonowany odpowiedzią w kontekście tego, czy mówić Spotkajmy się na metro, czy na metrze Wilanowska. Odpowiedź prof. Bańki nie trafia do mnie choćby o tyle, że czasem nie chodzi o spotkanie na samej stacji, ale np. na pętli autobusowej zlokalizowanej przy stacji metra i nazywającej się tak samo.

    Z wyrazami szacunku
    Czytelnik
  • tulać się
    22.04.2011
    22.04.2011
    Dzień dobry Państwu!
    Mamy pytanie z pogranicza poezji i gramatyki. Chodzi o fragment utworu Stanisława Grochowiaka Wyliczanka, w którym występuje czasownik tula się. Przytaczam strofkę z wiersza:
    Nocka tula się po niebie
    lis za kretem dróżki grzebie
    ma na łapkach szron.
    Kto to będzie?
    On.

    Jakie znaczenie ma ten czasownik? Czy to inna – regionalna odmiana turla się? czy też po prostu tuła się? A może to jakiś neologizm?
    Pozdrawiam i serdecznie dziękuję za odpowiedź ekspertów.
  • Wydawał się być…
    26.06.2003
    26.06.2003
    „Wydawał się kontynuatorem…” czy „Wydawał się być kontynuatorem…”? Czasownik wydawać się w połączeniu z przymiotnikiem (np. „Wydawał się gruby”) nie potrzebuje być, ale co z rzeczownikiem? Tu jest chyba konieczne być – inaczej brzmi dziwnie. Proszę rozstrzygnąć tę kwestię. Słownik poprawnej polszczyzny PWN odnosi się tylko do użycia tego czasownika z przymiotnikmami, nie mówiąc nic o rzeczownikach i przez to sugerując, iż tak samo powinno być z rzeczownikami – tj. bez być. Mnie się jednak nie chce wierzyć, iżby miało to być błędne, gdyż wyczucie językowe większości osób, które o to pytałem, jednogłośnie wskazuje na być. Będę wdzięczny za pomoc.
  • Zaczynać się

    7.06.2022
    7.06.2022

    Szanowni Państwo,


    Zwracam się do Państwa z pytaniem dotyczącym czasownika zaczynać się w znaczeniu prowokować kogoś, stosować zaczepki np. słowne w celu wywołania napięcia. Takie znaczenie funkcjonowało czasami w moim otoczeniu w dzieciństwie, ale niestety nie znalazłem potwierdzenia w żadnym uznanym słowniku j. polskiego. Prawdopodobnie używanie czasownika zaczynać się w takim znaczeniu jest błędne, ale chciałbym się upewnić. Dziękuję z góry. Z szacunkiem, Jan

  • zamknąć się w sposób słyszalny

    28.05.2023
    28.05.2023

    Dzień dobry, ostatnio czytałem w instrukcji obsługi „Zamknąć w sposób słyszalny”. O ile wiem, jest to kalka z niemieckiego hoerbar schliessen. Nie wiem czy takie sformułowanie jest w języku polskim poprawne, czy nie lepiej byłoby powiedzieć: „zamykać do usłyszenia zatrzasku” ltp.?

  • Zdaje się czy zdawałoby się?
    1.10.2003
    1.10.2003
    Witam!
    Mam następujące pytanie: czy formy zdaje się oraz zdawałoby się mają to samo znaczenie i są wymienne? Czy poprawne jest zdanie „Zdaje się więc, że na pole beletrystyki trafił dość przypadkowo’’?
    Z góry dziękuję,
    Tomasz Kujawski
  • Co ja (się) z tobą mam!
    3.06.2014
    3.06.2014
    Szanowny Profesorze,
    piszę do Pana w sprawie pewnej niezgodności zdań z koleżanką. Która z form jest poprawna?
    1. Co ja się z Tobą mam?
    2. Co ja mam z Tobą?
    Chodzi o kogoś, z kim mam na przykład jakiś problem. Z góry dziękuję za pomoc.
    Z wyrazami szacunku
    Patryk Kasprowicz
  • Czy poprawne jest wyrażenie „słuchać się kogoś”?
    9.01.2001
    9.01.2001
    Cierpię katusze, gdy słyszę – (…) nie słuchasz się matki (…). Jakoś drażni mnie ta zwrotność. Czy słusznie ? Czy mam dać se siana ? Czy to jest raczej archaizm ? A może „warszawka” ?
  • Hardy, czyli kiedy nowe znaczenie staje się poprawne

    18.01.2023
    18.01.2023

    Dzień dobry.

    Ostatnio coraz częściej spotykam się z użyciem słowa hardy w języku polskim w znaczeniu czegoś trudnego lub w znaczeniu intensywności (generalnie grupa znaczeń o pochodzeniu z angielskiego słowa hard). Nie zgadza się to jednak ze słownikową definicją przymiotnika hardy w słowniku PWN to jest (na chwilę obecną) dumny lub butny.

    Kiedy można uważać, że dane znaczenie słowa w języku polskim uległo rozszerzeniu i w ramach mowy potocznej nie jest błędnie używane?

Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego